วันพฤหัสบดีที่ 14 มีนาคม พ.ศ. 2562

ร่วมด้วยช่วยพัฒนาชุมชนต้นแบบ (๓) : เทศบาลตำบลท่าขอนยาง: (๓) การบริหารจัดการขยะ_๐๕: ผลการสำรวจปริมาณการก่อขยะ

วันที่ ๘ มีนาคม ๒๕๖๒ (ว่าที่) คณะอนุกรรมการบริหารจัดการขยะของเทศบาลตำบลท่าขอนยาง มาประชุมกันตามแผนที่ได้นัดหมายไว้ (ตามบันทึกที่แล้ว)

ท่านนายกเทศมนตรีฯ ลงมาเป็นประธานที่ประชุมขับเคลื่อนด้วยตนเองอีกเช่นเดิมครับ ผอ.สุดา ผู้อำนวยการกองสาธารณสุข และดร.ศศิธร รองปลัดเทศบาล เป็นฝ่ายเลขาฯ  มีทีมอาจารย์จากคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ดร.ธนายุทธ อ.เมทินี และ อ.ประสิทธิ์   วาระที่สำคัญคือ  การชี้แจงผลการสำรวจเบื้องต้น และการร่วมกันออกแบบและวางแผนกิจกรรมกระบวนการต่อไป



ผลการสำรวจปริมาณการก่อขยะ

บริเวณพื้นที่ที่สำรวจคือ  Zone 3  รอบบริเวณถนนเส้นหน้าป้ายมหาวิทยาลัยฝั่ง บ.ดอนยม  (ดูภาพ) ผู้เก็บข้อมูลเป็นนิสิต กลุ่มการเรียนที่ ๑, ๓, และ ๔ ของรายวิชาภาวะผู้นำ ประจำปีการศึกษา ๒-๒๕๖๑  ด้วยแบบสอบถามที่จัดทำโดยทีมนักวิจัยจากคณะสถาปัตย์ฯ  โดยการสัมภาษร์แบบเคาะประตูบ้าน ... ตามที่ได้เล่าไว้ในบันทึกที่ผ่านมา


รายละเอียดของผลการทดสอบ น่าจะถูกตีพิมพ์เผยแพร่ต่อไปโดยทีมนักวิจัยจากคณะสถาปัตย์ฯ  บันทึกนี้ขอเอามาเล่าบอกไว้เฉพาะส่วนเด่น ๆ ของข้อมูลที่เราพบ ดังนี้

  • มีผู้ให้ข้อมูลทั้งหมด 405 แบบสอบถาม  หมายถึง มีเจ้าของที่อยู่อาศัย กิจการ ร้านค้า  หอพัก ฯลฯ จำนวน 405  หน่วยในการก่อขยะ ....  (หอพัก ๑ แห่ง สำรวจด้วยแบบสอบถาม ๑ ฉบับ)
  • ในจำนวน 405 หน่วยนี้  แบ่งเป็นประเภทได้ดังนี้ 
    • บ้านพักอาศัย 88 หลัง (ไม่รวมบ้านจัดสรร)
    • อาคารพาณิชย์ 84 หลัง
    • บ้านเช่า 72  หลัง
    • บ้านจัดสรร 61 หลัง
    • โรงแรม 4 แห่ง รวมทั้งหมด 384 ห้อง
    • หอพัก 75 แห่ง รวมทั้งหมด 3,106 ห้อง 
    • อื่น ๆ 21 หลัง
  • ในจำนวน 405 หน่วยนี้ แยกตามลักษณะการใช้ประโยชน์ ได้ดังนี้ 
    • ที่อยู่อาศัย 301 หน่วย  (หอพักรวมอยู่ในกลุ่มนี้)
    • ร้านสะดวกซื้อ 18 ร้าน
    • ร้านอาหาร 47 ร้าน
    • สถานบันเทิง 2 แห่ง
    • ร้านซ่อม 11 แห่ง
    • อื่น ๆ 26 หน่วย 
  • มีจำนวนผู้อยู่อาศัยโดยประมาณ 6,049 คน ในจำนวนนี้  เป็นประชากรหลัก (มีทะเบียนราษฎร์) เพียง 616  แสดงว่า เกือบ 5,400 คน เป็นประชากรแฝง ซึ่งส่วนใหญ่ก็น่าจะเป็นนิสิต 
  • ในจำนวน 405 หน่วย ไม่มีการคัดแยกขยะเลย จำนวน 226 หน่วย  ส่วนที่เหลือมีการคัดแยก แตกต่างกัน  (ยังไม่ได้แสดงรายละเอียดตามประเภทใช้ประโยชน์ และจัดกลุ่มตามระดับการคัดแยก)
  • กลุ่มที่ไม่มีการคัดแยกขยะ 226 หน่วยนั้น ทิ้งขยะวันละ 827 ถุงดำ (น่าจะขนาดมาตรฐาน 20x32 ตารางนิ้ว)
  • ในกลุ่มที่มีการคัดแยกขยะ พบปริมาณการก่อขยะ ดังนี้ 
    • แยกขยะเปียก 112 หน่วย  มีขยะ 790 กิโลกรัมต่อวัน
    • แยกขยะรีไซเคิล 133 หน่วย ก่อขยะรีไซเคิล 545 กิโลกรัมต่อวัน
    • แยกขยะทั่วไป 108 หน่วย ก่อขยะ 530 กิโลกรัมต่อวัน
    • แยกขยะอันตราย 42 หน่วย  ก่อขยะ 100 กิโลกรัมต่อวัน
    • แยกขยะติดเชื้อ 20 หน่วย  .... ไม่ระบุ...
โดยสรุป ปริมาณการก่อขยะใน Zone 3 ต่อวัน ประมาณทั้งหมด 827 ถุงดำ และ 1,964 กิโลกรัม ถ้าคิดคร่าว ๆ  ขยะหนักถุงละ ๑๐ กิโลกรัม จะรวมขยะต่อวันในโซนนี้ประมาณ ๑๐ ตัน 

การเก็บขนขยะ
  • ในจำนวน 405 หน่วยนี้   
    • รวบรวมขยะไว้ ให้รถเข้ามาเก็บขน 161 หน่วย (ต้องการทราบต่อไปว่า มีที่ใดบ้าง)
    • ขนไปทิ้งตามจุดที่ทิ้งขยะ 228 หน่วย 
    • อื่น ๆ 16 หน่วย 
  • 172 หน่วย คิดเป็น 42% ต้องการให้มาเก็บขนทุกวันตามจุดที่ตนเองเอาไปวางไว้ 
  • เกือบทั้งหมด (90%) ต้องการให้เทศบาลมาเก็บช่วงเช้า 
    • 228 หน่วย หรือ 56% ต้องการให้มาเก็บช่วง 05.00 น. - 07.00 น. 
  • แต่เมื่อถามว่ ยินดีจะเสียค่าธรรมเนียมในการเก็บขนขยะหรือไม่ 
    • 327 หน่วย หรือ 81%  ตอบว่า ไม่ยินดี 
    • 78 หน่วย ที่เหลือ บอกว่า ยินดีแต่ต้องพิจารณาจัดเก็บอย่างเหมาะสม และเมื่อถามถึงค่าเฉลี่ยที่เหมาะสม ได้คำตอบที่แตกต่างกันมาก (SD 140) โดยค่าเฉลี่ยอยู่ที่ 77 บาทต่อเดือน 
แนวทางการดำเนินการต่อไป 

จากการหารือกันในที่ประชุม สรุปคร่าว ๆ ได้ดังนี้ 
  • จะนำข้อมูลที่มีไปวิเคราะห์แยกประเภทตามลักษณะการใช้ประโยชน์ให้ละเอียดขึ้น โดยเน้นไปที่ หอพัก ร้านอาหาร และสถานที่ที่ ก่อขยะมากที่สุด 




  • น้ำข้อมูลไป Mapping ตามความหนาแน่นของปริมาณการก่อขยะ และจุดที่พบการทิ้งขยะ เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการออกแบบต่อไป 
  • ออกแบบ ตำแหน่ง เส้นทางการเก็บขน และถังขยะ ณ จุดพักขยะ (อาจเป็นจุดพักขยะเคลื่อนที่) ซึ่งส่วนนี้  ได้มอบหมายให้นิสิตคณะสถาปัตย์ ได้ทดลองออกแบบเบื้องต้นแล้ว 
  • นำเสนอผลงานการออกแบบ คืนข้อมูลสู่ชุมชน เพื่อรับฟังความคิดเห็น  และนำไปปรับตามที่เหมาะสม  
  • นำเสนอต่อที่ประชุมสภาเทศบาลฯ เพื่อดำเนินการต่อไป 
  • ประชาสัมพันธ์และสร้างการรับรู้ต่อประชาชนและเริ่มกระบวนการ  
  • ประเมินผล
เราตกลงว่า วันที่ ๑๒ มีนาคม ๒๕๖๒ นี้ จะมีการจัดเวทีนำเสนอผลงาน เพื่อนำข้อมูลคืนสู่ชุมชน ณ บริเวณ ตลาดทางโค้ง เทศบาลตำบลท่าขอนยาง  ....  ผมไปร่วมงานมาแล้วครับ จะมาเขียนเล่าให้ฟังในบันทึกต่อไป 



วันจันทร์ที่ 4 มีนาคม พ.ศ. 2562

ร่วมด้วยช่วยพัฒนาชุมชนต้นแบบ (๒) : เทศบาลตำบลท่าขอนยาง: (๒) การบริหารจัดการขยะ_๐๓: สำรวจข้อมูลปริมาณการก่อขยะ

วันที่ ๑ - ๖ มีนาคม ๒๕๖๒ คือช่วงเวลาที่นิสิตกว่า ๓๐๐ คน ผู้ลงทะเบียนเรียนรายวิชา ๐๐๓๖๐๐๖ ภาวะผู้นำ ลงพื้นที่สำรวจปัญหาในชุมชนเทศบาลตำบลท่าขอนยาง เพื่อเก็บข้อมูลการก่อขยะตามแบบสอบถามที่ได้ร่วมกันพิจารณาในที่ประชุมวันที่ ๒๗ กุมภาพันธ์ ที่ผ่านมาอีกครั้งหนึ่ง  ...  ขอสรุปเป้าหมาย สื่อสานวิธีการและขอบเขตในการสำรวจ และอธิบายวิธีการประเมินผลการร่วมมือของนิสิต ให้นิสิตทุกคนได้ทราบชัด ๆ และเป็นประโยชน์ต่อไปในการเรียนรู้แก้ปัญหาร่วมกันระหว่างมหาวิทยาลัยและเทศบาลฯ

เป้าหมายของการสำรวจปัญหา

เป้าหมายในการลงพื้นที่สำรวจ
  • ได้ข้อมูลพื้นฐานอันเป็นปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการก่อปริมาณขยะในพื้นที่ที่กำหนด เช่น 
    • จำนวนผู้อยู่อาศัย ทั้งประชากรหลักและประชากรแฝง
  • ได้ข้อมูลสภาพปัญหาและการบริหารจัดการขยะของแต่ละครัวเรือน
    • จำนวนของร้านค้า ร้านอาหาร หอพัก ร้านซ่อม ร้านประกอบการต่าง ๆ  ที่อาจเป็นแหล่งก่อขยะในพื้นที่ที่กำหนด 
    • สภาพปัญหาในการบริการจัดการขยะของคนในพื้นที่ที่กำหนด
  • ความเห็นและข้อเสนอแนะต่อการการพัฒนาระบบบริหารจัดการขยะต่อเทศบาลตำบลท่าขอนยาง 
ขอบเขตของการสำรวจ (พื้นที่แรก)

ตามที่ได้วางพื้นที่ไว้ แบ่งเป็น ๓ โซน เป้าหมายครั้งนี้เป็นพื้นที่โซนที่ ๓  ดังรูป 





แบ่งเป็นพื้นที่ทั้งหมด ๒๙ พื้นที่ย่อย สำหรับนิสิตประมาณ ๓๐ กลุ่ม (บางพื้นที่ ๒ กลุ่มย่อยแบ่งกันครึ่ง ๆ) นิสิตแต่ละกลุ่มมีสมาชิกประมาณ ๘ คน  เฉลี่ยภาระงานการสำรวจคนละประมาณไม่เกิน ๑๐ หลังคาเรือน  โดยกำหนดช่วงเวลาในการลงสำรวจ ๖ วัน ตั้งแต่วันที่ ๑ มีนาคม - ๖ มีนาคม ๒๕๖๒ นี้ 

แต่ละกลุ่มย่อยจะได้รับแผนที่ภาพรวมแบบนี้ ๑ ฉบับ และแผนที่ย่อยเฉพาะพื้นที่รับผิดชอบของตนเอง ๑ ฉบับ ตัวอย่างเช่นภาพด้านล่าง 



วิธีการสำรวจ

วิธีการสำรวจ เป็นการสำรวจด้วยการสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง (constructed interview) โดยบันทึกข้อมูลลงในแบบสอบถามที่เตรียมให้ (ดูตัวอย่างแบบสอบถามที่นี่)  ดังนี้ 
  • ให้ระบุหมายเลขสิ่งปลูกสร้างลงในแผนที่  หากแผนที่เล็กเกินไป ให้วาดใส่กระดาษใหม่ ขยายขนาดใหญ่ขึ้น แล้วเขียนตัวเลขกำกับให้ชัดเจน 
    • ที่อยู่อาศัย ๑ หมายเลข ต่อ ๑ หลัง 
    • หอพัก ๑ หมายเลข ต่อ ๑ ชื่อหอพัก (ให้เขียนชื่อหอพักในแบบสอบถามด้วย) แม้จะมีหลายอาคารก็ให้เขียนเพียงหมายเลขเดียว 
    • อาคารพาณิชย์  ๑ หมายเลข ต่อ ๑ เจ้าของ หรือผู้ประกอบการ 
    • ร้านอาหาร หรือร้านค้า  ๑ หมายเลข ต่อ ๑ ชื่อ (หากมีชือร้าน ให้เติมชื่อร้านด้วย)
  • ให้เติม "รหัสแบบสอบถาม" เป็น ชื่อ พื้นที่ต่อด้วยหมายเลขบ้านที่กำหนดขึ้น โดยใช้เลขสองหลัก เช่น   
    • ถ้าเป็นพื้นที่  A5 หลังที่ 3   รหัสแบบสอบถามจะเป็น A0503
    • ถ้าเป็นพื้นที่ A10 หลังที่ 14 รหัสแบบสอบถามจะเป็น A1014
    • กรณีที่พื้นที่เดียวแบ่งเป็นสองส่วน เช่น A5.1 และ A5.2 ให้เติมจุดด้วยเลย เช่น A05.103  A05.203 ฯลฯ
    • เป็นต้น
  • การลงพื้นที่สำรวจ
    • ใส่ชุดสุภาพหรือชุดนิสิต สวมร้องเท้าผ้าใบ 
    • ให้ลงพื้นที่สำรวจช่วงเช้าหรือช่วงเย็น ห้ามไปในเวลามืดค่ำ 
    • แสดงอาการที่นอบน้อม ใช้ภาษาสุภาพ ใช้ได้ทั้งภาษากลางหรือภาษาถิ่น  
    • เริ่มด้วยการแนะนำตัวเองว่า  ...เป็นนิสิตสาขาวิชา คณะอะไร กำลังเรียนวิชาอะไร  ซึ่งได้มอบหมายให้มาสำรวจปริมาณขยะที่เกิดขึ้นในแต่ละวัน  เพื่อนำไปใช้เป็นข้อมูลในการออกแบบตำแหน่งการทำที่พักขยะชั่วคราว และกำหนดเส้นทางการเก็บขนขยะ...
    • ถามว่า หากจะรบกวนขอสัมภาษณ์เพื่อ จะพอได้ไหมครับ(คะ) หากยังไม่สะดวก ให้ถามว่า ผม(หนู) ควรจะมาช่วงเวลาใดดีครับ(คะ)  ข้อมูลที่ได้จะไม่ส่งผลต่อท่าน เป็นข้อมูลที่นำไปประกอบการออกแบบ 
    • หลังสัมภาษณ์อย่างลืมขอบคุณนะครับ 
    • อย่าลืมขอถ่ายภาพบ้าน  และสถานที่บริหารจัดการขยะ (ถ้ามี) เพื่อนำไปเป็นตัวอย่าง (หากเขายินดี)
  • นิสิตสามารถกรอกข้อมูลลงในแบบสอบถามก่อน แล้วค่อยมากรอกลงใน Google Form ที่ https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfh_v2DeZ0VBGgjOS4_S2-oTRA5VryGCcRUvah6ylKuK3zRow/viewform
  • หรือจะสัมภาษณ์และกรอกลงใน Google Form โดยตรงได้เลย  
ข้อมูลและชิ้นงาน

  • ข้อมูลใน Google Form ในพื้นที่ที่รับผิดชอบ  พร้อมกับแบบสอบถาม (กรณีกรอกลงแบบสอบถามก่อน)
  • แผนที่แสดงหมายเลขสิ่งปลูกสร้าง ซึ่งอาจวาดขึ้นใหม่ (ในกรณีที่แผนที่เล็กเกินไป) พร้อมรายละเอียด (หมายเหตุ) เพิ่มเติม กรณีที่ไม่มีการใช้ประโยชน์หรือไม่มีผู้อยู่อาศัย 
  • ภาพถ่ายแต่ละหลัง (อัพโหลดลงใน google form เลย ตามข้อที่กำหนด) โดยต้องตั้งชื่อตามวิธีที่กำหนด
  • ภาพถ่ายการลงพื้นที่ และรายชื่อผู้ลงพื้นที่ 

คำถามที่พบบ่อย
  • ถ้าไม่มีคนอยู่บ้าน ให้ข้ามเลยไหม?  ....   จำเป็นต้องได้ข้อมูลทุกบ้านที่มีผู้อยู่อาศัยครับ เพราะ คนคือผู้ก่อขยะ  จำนวนคนที่อาศัยในสิ่งก่อสร้างคือข้อมูลสำคัญ 
  • ถ้ากำลังก่อสร้าง ไม่มีผู้อยู่อาศัย ให้กรอกข้อมูลอย่างไร..... ไม่ต้องกรองในแบบสอบถาม  ให้เขียนสรุปรายละเอียดของหลังนั้นไว้ว่า หลังหมายเลขใด  มีลักษณะอย่างไร และระบุว่าสภาพไว้พอสังเขป เช่น  กำลังก่อสร้าง ปิดป้ายประกาศขาย เป็นต้น 
ขอขอบคุณและอนุโมทนากับนิสิตทุกคนครับ เรากำลังเดินทางสู่ชุมชนต้นแบบการจัดการขยะรอบ ๆ มหาวิทยาลัย ... ไปด้วยกันครับ